Yatırım dünyasıyla iç içe olan herkes mutlaka “açığa satış” terimini duymuştur ancak açığa satışın tam olarak ne anlama geldiği veya nasıl yapıldığı konusunda fikir sahibi olmayabilir.
Açık pozisyon olarak da bilinen açığa satış işlemleri, yatırımcıların finansal varlıklardan kısa vadede önemli karlar elde etmek için kullandıkları potansiyelli, ancak riskli bir alım satım stratejisidir. Bu strateji, portföyünü yönetirken kısa vadeli kazanca odaklanmak isteyen yatırımcılar için değerli bir araç olabilir.
Bu makalede açığa satışın ne olduğundan, yatırımcılar tarafından neden kullandığından ve açığa satışa nasıl başlayabileceğinizden bahsedeceğiz.
Borsada Açık Pozisyon Nedir?
Kısa pozisyon (Short position) olarak da bilinen açık pozisyon ya da açığa satış, yatırımcıların sermaye piyasası araçlarının değerindeki düşüşten kar elde etmesini sağlayan bir tekniktir.
Yatırımcıların değerinin düşmesini beklediği hisse senedi gibi bir finansal varlığı bir aracı kurumdan ödünç alması ve bunları piyasada satması, ardından yeniden satın alıp aracı kuruma iade etmesi anlamına gelir.
Örneğin, bir hisse senedinin 100 hissesini ödünç alırsanız ve bunları hisse başına 50 liradan satarsanız, 5.000 lira kazanırsınız. Hisse senedi fiyatı hisse başına 40 liraya düşerse, 100 hisseyi 4.000 liraya geri alabilir ve aracı kurumunuza iade ederek 1.000 lira kar elde edebilirsiniz.
Kısa Pozisyon (Açığa Satış) ve Uzun Pozisyon
Kısa pozisyon, yani açığa satış, ve uzun pozisyon, finansal varlıklara yatırım yapmanın iki farklı yoludur.
Bir yatırımcı uzun bir pozisyon aldığında, değerinin artacağını umarak uzun bir süre elinde tutmak niyetiyle bir finansal varlığı satın alır. Uzun pozisyonlar genellikle bir şirket veya endüstrinin uzun vadeli büyüme beklentilerine inanan yatırımcılar tarafından alınır.
Buna karşılık, bir yatırımcı kısa pozisyon aldığında, gelecekte daha düşük bir fiyattan geri almayı umarak bir varlığı ödünç alır ve satar. Kısa pozisyonlar genellikle bir finansal varlığın aşırı değerlendiğine ve bu değerin yakın vadede düşeceğine inanan yatırımcılar tarafından alınır.
Kısa pozisyon ve uzun pozisyon temelde birbirinin zıttı olmakla birlikte, daha dengeli bir portföy oluşturmak için birlikte kullanılabilirler. Yatırımcılar hem uzun hem de kısa pozisyon alarak, piyasadaki potansiyel risklere karşı portföylerini koruyabilirler.
Açığa satışın, hisse senetlerini bir aracı kurumdan ödünç almayı gerektirdiğini vurgulamak önemlidir, bu da yatırımcının bir noktada hisseleri iade etmek zorunda olduğu anlamına gelir.
Bu yönüyle kısa pozisyon, yatırımcının finansal varlığa doğrudan sahip olduğu ve onu süresiz olarak elinde tutabileceği uzun pozisyondan daha risklidir.
Yatırımcılar Neden Açığa Satış Yapar?
Yatırımcılar çeşitli nedenlerle açığa satış yapmayı tercih edebilirler. En yaygın sebeplerden birisi piyasa risklerine karşı korunma isteğidir.
Yatırımcılar bir finansal varlıkta uzun pozisyona sahipse, olası kayıplara karşı kendilerini korumak için aynı varlıkta kısa pozisyon da alabilirler.
Yatırımcıların açığa satmasının bir başka nedeni de aşırı değerlendiğinden emin olduğu finansal varlıkların fiyatlarındaki potansiyel düşüşlerden yararlanarak kâr elde etme istekleridir. Bir varlığın aşırı fiyatlandırılmasının birkaç nedeni vardır.
Bu faktörlerden ilki yatırımcı psikolojisidir.
- Yatırımcılar, şirketlerin geleceği hakkında aşırı iyimser bir görüşe sahipse finansal varlıkların fiyatını gerçekçi seviyelerden yukarı yükseltebilirler.
- Aynı şekilde yatırımcılar, belirli bir sektörün geleceği konusunda aşırı iyimser olduklarında bu sektöre dair tüm finansal varlıkların fiyatlarını yükseltebilirler.
- Benzer şekilde, yatırımcılar şirketlere ya da liderlere dönemsel olarak aşırı ilgi gösterebilir. Bu da olumsuz haberleri görmezden gelmelerine ve finansal varlıklara aşırı değer vermelerine neden olabilir.
- Başka bir neden de yatırımcıların piyasa spekülasyonları sonucu sırf başkalarının da satın alacağına inandıkları için bir finansal varlığı satın alıp değerini yükseltmesidir.
Bir yatırımcı bir finansal varlığın yatırımcı psikolojisi etkisiye aşırı fiyatlandırıldığını düşünüyorsa, fiyat normal hale düştüğünde kar elde etme umuduyla onu açığa satabilir.
Açığa satış stratejik biçimde kullanıldığında değerli bir yatırım stratejisi olabilir ancak olası riskleri anlamak ve yönetmek önemlidir. Açığa satış yapılan finansal varlığın fiyatı düşmek yerine yükselirse yatırımcı önemli miktarda kayıpla karşılaşabilir. Ek olarak, açığa satış, piyasadaki volatiliteyi artırabilir.
Açığa Satış Nasıl Yapılır?
Aracı kurumlar, açığa satış yapmak isteyen yatırımcıya belli şartlar sunarlar ve yalnızca bu şartları karşılayan yatırımcılara finansal varlıkları, belirli vade sonunda geri almak üzere ödünç verirler.
Açığa satış yapmak istediğinizde yatırım stratejinize uygun finansal varlıkları belirlemeniz ve belirlediğiniz hisseleri yukarıda tarif ettiğimiz şekilde ödünç işlemler gerçekleştiren bir aracı kurumdan geçici olarak almanız gerekir.
Finansal varlıkları ödünç aldıktan sonra, piyasada satabilir ve aracı kurumunuza iade etmeden önce fiyatlarının düşmesini bekleyebilirsiniz.
Açığa satış yaparken riskleri yönetmek için zararı durdur (stop loss) emirleri belirlemek ve ForInvest gibi finans ortaklarıyla piyasa trendlerini yakından izlemek önemlidir.
Açığa Satışı Anlamak İçin Örnek Bir Senaryo
Diyelim ki Kerem Bey, yenilenebilir enerji sektöründen bir şirketin hisse senedini takip ediyor ve biraz araştırma yaptıktan sonra hisse senedinin, yükselişte olan sektöre duyulan güven nedeniyle aşırı değerlendiğine, ancak bu değeri hak etmediğine ve yakında hisse senedinin değerinin düşeceğini düşünüyor.
Ancak Kerem Bey, herhangi bir hisseye sahip olmadığı için hissenin düşüşünden doğrudan kar elde edemeyeceğini biliyor.
Kerem Bey, bu düşüncesini kâra dönüştürmek için hisseyi açığa satmaya karar veriyor. Şirketin hisselerini bir aracı kurumdan ödünç alıyor ve hemen piyasada 100 liraya satarak hesabına nakit olarak alıyor. Kerem Bey’in artık şirkette kısa bir pozisyonu var, yani hisse fiyatı düşerse kar edecek.
Birkaç gün sonra Kerem Bey’in beklentisi gerçekleşirse ve şirket hisselerinin fiyatı önemli ölçüde düşerse, Kerem Bey, aracı kurumdan ödünç aldığı hisseleri daha düşük bir fiyata geri alabilir, böylece hisseleri iade edebilir ve aradaki farkı kâr olarak elinde tutabilir. Örneğin, ödünç alıp 100 liraya sattığı hisselerin her birini 80 liradan geri alırsa, hisse başına 20 lira kar edebilir.
Ancak Kerem Bey’in beklentisi yanlış çıkarsa ve şirket hisselerinin fiyatı artarsa işler iyiye gitmeyecektir. Fiyat, hisseleri sattığı seviyenin üzerine çıkarsa, hisseleri daha yüksek bir fiyattan geri alarak aracı kuruma iade etmek, doğal olarak zarar etmek zorunda kalacaktır.
Açığa Satışın Avantajları ve Dezavantajları
Her yatırım stratejisi gibi açığa satışın da avantajları ve dezavantajları vardır. Portföyünüzü açığa satış stratejisiyle şekillendirmeden önce avantajları ve dezavantajları dikkatlice düşünmeli, uygun risk yönetimi tekniklerini kullanmalı, bilinçli yatırım stratejileri oluşturmalı ve analize dayalı yatırım kararları almalısınız.
| Açığa Satışın Avantajları | Açığa Satışın Dezavantajları |
| Yüksek getiri potansiyeli sunması. | Sınırsız bir potansiyel zarara riski taşıması. |
| Hedging yoluyla risk yönetimine alan açması. | Bazı bölgelerde yasal riskler doğurması. |
| Portföyü çeşitlendirmede kullanılabilmesi. | Aracı kurumların aldığı açığa satış işlem fiyatı ücretleri. |
| Fiyatı çok yüksek olan hisselerden ve piyasa düşüşlerinden kar etme fırsatı sunması. | Piyasayı doğru zamanlamanın deneyim ve yoğun araştırma gerektirmesi. |
Doğru Yatırım Ortağıyla, Stratejik Kazançlar Sağlamak
Piyasada kısa sürede büyük bir etki yaratmak istiyorsanız, açığa satış sizin için doğru hamle olabilir. Ancak kısa vadeli yatırımlar heyecan verici olduğu kadar öngörülemezdir ve hiçbir yatırımın risklerden muaf olmadığını bilmek gerekir.
Ancak doğru araçlar, doğru bilgiler ve etkili bir finansal okuryazarlıkla bu riskleri etkili bir şekilde yönetebilir ve minimize edebilirsiniz. İşte güvenilir dijital yatırım ortağınız ForInvest’in yarattığı eşsiz etki burada devreye girer.
Gerçek zamanlı piyasa verileri, son dakika haberleri ve gelişmiş analiz araçları sayesinde ForInvest, piyasaları doğru bir şekilde zamanlama, doğru anlarda alım satım yapma ve başarınızı sürdürülebilir kılma gücüne kavuşmak için ihtiyacınız olan her şeyi sunar.
Eğer yatırımda daha profesyonel bir dokunuşa ihtiyacınız varsa piyasadaki en kapsamlı yatırım ekranlarını ve modül kütüphanesini masaüstünüze taşıyan ForInvest FXPlus ile tanışabilirsiniz. Bu gelişmiş platform ile uzman yatırımcıların imkanlarına ulaşabiir ve sıradan araçlarla tespit edilemeyecek benzersiz fırsatların kilidini açabilirsiniz.
Akıllı yatırımla daha fazlasını kazanmak için daha fazla beklemeyin, ForInvest ile güçlerinizi hemen birleştirin ve piyasalarda izinizi bırakmaya başlayın!