Temel Analiz Nedir?

Temel analiz; şirket, kurum, kuruluş, holding, vakıf, vb. bir tüzel kişiliğin finansal tabloları üzerinden değerinin belirlenmesi yöntemidir. 

Temel analizde, tüzel kişiliğin açıkladığı dönemsel bilanço üzerinden nakit akış tablosu, gelir tablosu, özvarlık kârlılığı gibi kaynaklara bakılır ve bu kişiliklerin yapmış olduğu faaliyetler, gelecekte yapacağı faaliyetler ve sektörde oluşabilecek potansiyel fırsatlar yorumlanır. Böylece gelecek dönemde bu tüzel kişiliğin değerini ve ekonomik gidişatını etkileyebilecek potansiyel fırsatlar belirlenmiş ve risk değerlendirme çalışmaları yapılmış olur. 

Eğer analizi yapılan şirket için, yatırımcının beklentisi doğrultusunda bir ilerleme potansiyeli öngörülürse, yatırım portföyüne dahil edilebilme fırsatı da değerlendirilebilir hale gelir. Fakat şirketin risklerinin artacağı yönünde yapılacak bir değerlendirme olması durumunda ve potansiyel bir olumsuz etki ihtimali öngörülmesi halinde yatırım portföyünden çıkarılması söz konusu olabilir.

Ana hatlarıyla temel analizi bir filtre olarak yorumlayabiliriz. Borsalar bünyesinde işlem gören yüzlerce hisse olduğu düşünüldüğünde ve bu hisselerin her birini takip etmenin olanaksız olduğu bir ortamda, verimli bir yatırım portföyü oluşturmak için, temel analiz hayati önem taşımaktadır.

kağıda-dökülmüş-analiz-raporları

Temel Analizde Kullanılan Kavramlar

Temel analiz içerisinde bazı kavramlar ve ölçüm araçları bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

Şirket Geliri

Temel analiz yapılırken, bir şirketin daha fazla hizmet veya ürün satma potansiyelini artırabilecek, gelir artışı sağlayabilecek eğilimler aranır. Bu nedenle de şirketlerin, belli bir süre boyunca yaptığı satışlardan, elde ettiği ücretlerden, verdiği reklamlardan, telif haklarından ve bunun gibi getiri sağlayabilecek türevlerden kazandığı toplam miktarı yansıttığı şirket gelirine bakılır.

Bilanço Analizi

Bilanço, bir tüzel kişiliğin belirli zaman aralıklarındaki varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösterir. 

Varlıklar, tüzel kişiliğin o anda sahip olduğu nakdi, kısa ve orta vadedeki alacaklarını, iş ve makina ekipmanlarını, menkul ve gayrimenkul varlıkları kapsar. 

Borçlar, tüzel kişiliğin vade sonu geldiğinde üçüncü şahıslara olan yükümlülüğüdür. Kısa vadeli, orta vadeli veya uzun vadeli olarak tutulabilir. 

Özkaynak ise toplam varlıklardan tüm borçların düşülmesiyle elde edilen değerdir.

Örnek vermek gerekirse:
Bir şirketin 20 milyon liralık varlığına karşılık 16 milyon lira borcu varsa, bilançoda toplam 4 milyon liralık bir özkaynağa sahip olur. Buradan yola çıkarak, şirketin toplam varlığının borçlardan oluştuğunu görmekteyiz.

Temel analiz yapılırken, fazla özkaynağa sahip firmaların iyi sermayeye sahip olduğu ve bu bağlamda iyi iş yaptığı söylenebilir. Temel analistler hisse senedine sahip olan maddi varlıkların değerini belirlemek adına bilanço analizini kullanırlar.

Hisse Başına Kazanç – Earnings Per Share (EPS)

Şirket faaliyetlerinde esas olan kârlılıktır. Hisse başına kazanç (EPS) oranı şirketin kazancını, şirketin sahip olduğu hisse sayısına böler ve ortaya çıkan rakam şirketin belli bir süre içindeki kârlılığını gösterir. Temel analiz yapılırken, farklı çeyreklerdeki EPS rakamları karşılaştırılır ve analistler bu verilere bakarak bir şirketin finansal sağlığı hakkında fikir sahibi olabilirler.

Fiyat/Kazanç Oranı (P/E Ratio)

Bir hissenin fiyat/kazanç oranı, mevcut hisse fiyatının, hisse başına mevcut yıllık kârına bölünmesiyle hesaplanır. Bu oran, bir hisse senedinin diğer hisse senetlerine kıyasla ve belirli bir tarih aralığındaki diğer fiyatlara oranla daha ucuz veya pahalı olup olmadığını değerlendirmenin temel bir yoludur.

Örnek vermek gerekirse:

Bir şirketin, 100 Milyon TL’lik sermayesi vardır ve Borsa İstanbul üzerinde işlem gördüğü değer 5 TL’dir. Bu şirketin piyasa değeri ise 500 Milyon TL’dir.
Şirket, sene sonu açıklanan bilançosunda, 20 Milyon TL kâr açıklamaktadır. Fiyat / Kazanç oranını:
500 Milyon TL / 20 Milyon TL = 25 şeklinde belirleyebiliriz.

Yapılması gereken, sektör karşılaştırması ve genel borsa ortalamasını ele almaktır. Buna göre şirketin ucuzluğu veya pahalılığı tespit edilir. 

Temel Analizin Faydaları Nelerdir?

Temel analiz, bir tüzel kişiliğin finansal geleceğini tahmin etmeye ve hisselerinin fiyatı üzerindeki potansiyel etkilerinden faydalanmaya ortam sağlamaktadır. Ortaya çıkartılacak analizler sonucunda, yatırımcılar geleceğe dönük bir strateji oluşturabilir.
Temel analiz ile farklı zaman aralıklarında değişken olabilecek performans hedeflerini öngörmek mümkündür. Bunun da yatırımcıların yatırımlarını dengelemesine olanak sağlamak gibi belirgin faydaları vardır. Diğer faydalarını da kısaca şöyle özetleyebiliriz:

borsa-analiz-incelemesi

Belirsizlikte Riskleri Azaltır

Temel analizin en önemli faydası, riski minimize etme konusunda büyük fayda sağlamasıdır. Strateji bazlı yatırımlarda, portföylerin bir senaryoya bağlı tutulması gerektiği için, riskleri azaltmayı sağlayan öngörüleri oluşturabilmek son derece kritik öneme sahiptir. Bu noktada temel analiz, belirsizlik olabilecek durum ve zamanlarda hızlı ve yanlış kararlar alma riskini de ortadan kaldırmaya yardımcı olacak daha geniş bir görüş sunar.

Bütünüyle Tanıma Sağlar

Temel analiz yöntemleri, bir tüzel kişiliği bütünüyle tanımaya, yani şirketi niceliksel yönleriyle anlamaya ve bu yönde gerekli analizlerin yapılmasına olanak tanır. Temel analiz yöntemi, yatırım yapılacak şirkete dair bilançoları, kâr-zarar tablosunu ve özkaynak verimliliğini görmeyi ve böylece yatırım kararlarını yatırım yapılacak şirketi bütünüyle tanıyarak bu doğrultuda en doğru şekilde verebilmeyi sağlamaktadır.

Süreç Yönlendirmesine Faydalı Olur

Bir hisse, temel analiz yöntemiyle değerlendirme sürecine alındığında, direkt olarak şirketin yayınlamış olduğu bilgiler üzerinden ilerleme kaydedilebilir. Bu ilerlemelerin sonucunda, değerlendirme sonrası alınacak verimin ve temel analizin güvenilirliği sağlanabilir.

Temel Analizde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Temel analizin yatırımcılara önemli faydalar sağladığı kaçınılmaz bir gerçektir. Ancak, temel analiz kullanmanın bazı handikaplarının olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken olası handikapları özetleyecek olursak:

Bazen Yetersiz Olabilir

Temel analiz yalnızca hisse fiyatını etkileyen unsurların bir kısmını görmeye fayda sağlamaktadır. Temel analiz yöntemleri verimli bir sonuç almak için ne kadar etkin bir şekilde kullanılırsa kullanılsın, buzdağının yalnızca görünen kısmını yorumlayabilmeyi sağlar.

Dolayısıyla yalnızca doğru bir şekilde yapılacak temel analize göre aksiyon almak her zaman pozitif sonuç vermeyebilir. Yatırım yapılacak şirketi etkileyebilecek en son haberler, piyasa içerisinde bulunan rakiplerin gidişatı ve aynı zamanda dünya çapındaki makroekonomik değişkenler gibi birçok unsuru da göz önünde bulundurmak gerekir.

Piyasa Gidişatı Tahminleri Değiştirebilir

Mükemmel yorumlanmış bir temel analizden sonra alınan ve doğru olarak yorumlanabilecek aksiyonlar, beklenen süre zarfında beklenen sonuçları vermeyebilir. Hatta beklenen sonuçlara hiçbir zaman ulaşmak mümkün olmayabilir. Bu, istisnasız bütün yatırımcılar için sabır gerektiren bir süreçtir. Çünkü para piyasalarının veya hisselerin görülen değerini bulması uzun zaman içinde gerçekleşebilir.

Bu asla temel analizi güvenilmeyen bir yöntem haline getirmez. Piyasalardan maksimum kârlılık ile çıkmak isteniyorsa, doğru yapılmış bir analiz ile beraber sabırlı olmak gerekmektedir.

Temel Analiz ile Teknik Analiz Arasındaki Farklar Nelerdir?

Temel analiz, öncesinde de anlattığımız gibi bir şirketi genel hatlarıyla etkileyen bütün unsurları içeren ve değerleme yapmaya yardımcı olmak için yürütülen bir yöntemdir. Teknik analiz ise, bir hissenin geçmiş verilerine dayalı istatistiksel değerlendirme yöntemidir. 

Teknik analiz üzerinde spesifik hisse grafikleri yorumlanırken, temel analizde bilanço ve fiyat/kazanç oranı gibi finansal tablolara bakılmaktadır. Ayırt etmek gerekirse, temel analiz, bir şirketin geleceğini genel finansal tablolar üzerinde yorumlarken, teknik analiz yalnızca geçmişteki hisse verilerinin doğrultusunda grafikler üzerinden yorum yapmak için kullanılır.

Bununla beraber, temel analiz uzun vadeye odaklanmaktadır. Teknik analiz ise, bunun tam zıttı olarak kısa vadeye odaklanmaktadır. Hatta teknik analizi saniyeler, dakikalar, saatler, günler, haftalar veya aylık olarak sınırlandırabilmek mümkündür.

Temel analiz ile ilgili tüm gerekli bilgileri edindiğimize göre, analizlerinizin sonucunu almak için bir çözüm ortağına ihtiyacınız olacaktır.

ForInvest, analizlerinizin sonucunda borsa üzerinde işlem yapabilmeniz için tasarlanmıştır. ForInvest’in temel analiz özellikleri ile birlikte, otomatik olarak güncellenen piyasa verileri, derinlik analizi, kademe analizi, aracı kurum & banka desteği gibi özellikleri kullanabilir, yatırımınızı daha güvenli bir şekilde yapabilirsiniz. 

ForInvest uygulamasını akıllı telefonlarınıza indirerek, her an ve her yerden temel analizlerinizin meyvesini yiyebilmek adına kolayca işlem yapabilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir